Heinrich Lauterbach - przedstawiciel wrocławskiego modernizmu

Szczegóły: Kategoria: Wrocławianie; Utworzono: niedziela, 07, lipiec 2013 14:07; Arleta

Heinrich Lauterbach urodził się we Wrocławiu 2 maja 1893 r. Jego ojciec, również Heinrich, był kupcem, dziadek ze strony matki - właścicielem hotelu Royal przy Unter den Linden i Wilhelmstrasse, natomiast dziadkowie ze strony ojca byli rolnikami na Dolnym Śląsku. Do 1901 r. Lauterbach uczył się w domu, a później w gimnazjum ewangelickim św. Marii Magdaleny, gdzie zdał maturę. O wyborze dalszej drogi edukacji zdecydowało spotkanie z Hansem Poelzigiem, jednym z najważniejszych przedstawicieli wczesnego modernizmu. Lauterbach senior postanowił na Przedmieściu Świdnickim zbudować kilka wielopiętrowych domów, w tym jeden dla swojej rodziny. Zlecenie na prace przy budowie otrzymał Hans Poelzig, wówczas dyrektor miejscowej szkoły sztuk pięknych. Dom Lauterbachów ukończono w 1908 r., mieścił się przy ówczesnej Hohenzollernallee 115/117 (obecnie ul. Sudecka). Już we wrześniu 1911 r., czyli krótko po maturze, Poelzig przyjął Heinricha do akademii, gdzie rozpoczął on naukę w klasie rzeźby, jednocześnie biorąc udział w kursach projektowania koncepcyjnego. Wrocław nie posiadał wtedy wydziału architektury, więc Lauterbach wyjechał na dalsze studia do Darmstadtu.

W przerwach między semestrami studenci darmstadzkiej politechniki uczestniczyli w kursach rysunku w Heinrichau (Henryków). Tam poznał Hannę Becker, z którą zaręczył się w 1914 r. (przed wyruszeniem na wojnę) i ożenił w 1918 r. W kolejnym roku urodziła się ich pierwsza córka, Sabine. Już wtedy Lauterbach chorował na serce. Mimo to w 1919 r. wyjechał do Drezna skończyć studia. Zmotywowany przez Poelziga pracował w wielu różnych biurach architektonicznych: do 1922 r. w zarządzie budowlanym ministerstwa spraw zagranicznych w Berlinie, potem w biurze budowlanym fabryki lokomotyw Henschel & Sohn. Po narodzinach kolejnej córki, Almuth, Lauterbachowie przenieśli się do Opola, gdzie architekt otrzymał zadanie rozbudowy Izby Przemysłowo-Handlowej dla Górnego Śląska.

Od 1925 r. aż do wybuchu II wojny światowej pracował we Wrocławiu jako architekt. Pierwszym jego samodzielnym projektem był dom mieszkalny z kantorem i fabryką parkietów Kampmeyera. Plany domu pokazano na wystawie śląskiego oddziału Związku Architektów Niemieckich, pozytywnie wypowiadano się o nim w fachowej prasie. W tym czasie także założył Śląski Oddział Niemieckiego Werkbundu (Schlesisches Landesverband des Deutschen Werkbundes, Landesgruppe Schlesien) i został jego przewodniczącym. Z tego względu brał udział w przygotowaniu wystawy Werkbundu „Wohnung und Werkraum” (WuWA). Angażował się aktywnie w prace innych organizacji, jak stowarzyszenia architektów Der Ring czy Związku Architektów Niemieckich (Bund Deutscher Architekten). Przez 2 lata wykładał również na wrocławskiej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego, jednak w 1932 r. - po przejęciu władzy przez narodowych socjalistów - został zwolniony ze służby państwowej, natomiast uczelnię zamknięto.

Kolejne lata nie były udane - Lauterbach nie miał zbyt wiele pracy i zrealizował tylko kilka projektów, głównie pojedynczych domów jednorodzinnych zlecanych przez zamożnych mieszczan. Niewielka liczba zleceń wynikała z negatywnego stosunku do architekta nowych, narodowo-socjalistycznych władz niemieckich, dla których był on „kulturalnym bolszewikiem”. W 1935 r. w związku z brakiem pracy wyjechał na rok do Dubrownika, podróżował też po Włoszech, Grecji i Dalmacji. W Dubrowniku zrealizował jedno zlecenie i wrócił do kraju, aby w 1938 r. zbudować własny dom w Nesselgrund (Pokrzywno k. Polanicy-Zdroju).

W 1940 r. powołano go do wojska, do batalionu zajmującego się budową dróg. Z powodów zdrowotnych jego służba trwała zaledwie rok. W związku z prowadzonymi działaniami wojennymi wprowadzono obowiązek pracy, dzięki czemu Lauterbach w 1942 r. rozpoczął pracę jako architekt przy zarządzie miejskim w Gotenhafen (Gdynia). Stan jego zdrowia stale się pogarszał - z powodu choroby serca w 1943 r. pozbawiono go stanowiska zastępcy kierownika urzędu budowlanego. Umożliwiono mu pracę na pół etatu, ale tylko do 1945 r., kiedy uznano go za całkowicie niezdolnego do pracy. Wraz z żoną i 2 córkami przeniósł się do Fischen.

Przez 2 lata po wojnie Lauterbach wykładał na wydziale architektury stuttgarckiej politechniki. W 1950 r. powołano go na stanowisko profesora architektury w Staatliche Hochschule für Bildende Künste (Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Pięknych) w Kassel, w 1955 r. został członkiem zwyczajnym Akademie der Künste (Akademia Sztuk Pięknych) w Berlinie. W 1958 r. przeszedł na emeryturę, wyprowadził się do Biberach, gdzie zmarł w 1973 r. w wyniku ciężkiej choroby.