Marszowickie zabytki

Szczegóły

Kategoria: Nad rzeką

Utworzono: poniedziałek, 15, wrzesień 2014 00:53

Arleta

Jedną z atrakcji tegorocznych Europejskich Dni Dziedzictwa było zwiedzanie elektrowni wodnej w Marszowicach i wieży ciśnień w Lesie Mokrzańskim. Trochę szkoda, bo niewiele przekazano informacji o obiektach (zwłaszcza tym pierwszym). I choć spacer i zwiedzanie wymagały odwagi (patrz: zdjęcie obok), warto było ;)

Osiedle Marszowice pojawia się w przekazach już w 1336 roku. Stało tam wtedy 25 domów i młyn wodny. Ok. 1910 r. Schöller, właściciel zakładów przędzalniczych w Praczach (Schöllersche Kamgarn Spinner), wykupił stopień wodny młyna i w 1912 r. na lewym brzegu Bystrzycy wybudował elektrownię wodną. Inwestycję prowadziła firma budowlano-architektoniczna, Eduard Freytag. W pomieszczeniach znalazły się: hala maszynowa, rozdzielnia energii i stacja transformatorowa. W ten sposób Schöller zapewnił sobie prąd dla swojego przedsiębiorstwa. W 1923 r. zainstalowano 2 hydrozespoły z turbinami, co miało związek z budową zbiornika w Zagórzu Śląskim i związaną z tym regulacją koryta Bystrzycy. Ponadto funkcjonował już kanał energetyczny, zamykający komory turbin oraz upust przelewowy i płuczący. Jaz przebudowano - z konstrukcji palowo-kamiennej na kamienno-betonowy. Przy elektrowni wybudowano również 2 wielorodzinne budynki dla pracowników i ich rodzin.

Elektrownia i towarzyszące jej zabudowania przetrwały II w. św. niezniszczone. Dopiero Armia Radziecka zajęła ją w lutym 1945 r. i wykorzystywała na potrzeby zlokalizowanej w pobliżu jednostki wojskowej. 30 IV 1959 r. przejął ją Zakład Energetyczny we Wrocławiu. Z powodu remontu obiekt pozostawał zamknięty do 1963 roku. Powódź z lipca 1997 r. dokonała ogromnych zniszczeń i zastanawiano się, czy w ogóle odbudowa będzie opłacalna. Jednak zdecydowano się na remont, który zakończył się w 1999 roku. Moc elektrowni to 385 kW.

Z elektrowni wałem nad Bystrzycą można przejść do wieży ciśnień. Najpierw ulicą, przy której można znaleźć takie perełki... ;)

... a później już w otoczeniu zieleni:

Wieżę przy ul. Polkowickiej 60 wybudowano w 1912 r., aby zaopatrywała w wodę ze studni głębinowych Leśnicę. Na parterze mieści się do dzisiaj chlorownia, pompy i filtry. Zachowała się dmuchawa z 1920 r., która nadal jest używana do eliminowania osadów z oczyszczanej wody. W 1930 r. wieżę włączono do systemu wodociągowego.

Budynek jest konstrukcją żelbetową w kształcie walca, z 5 kondygnacjami (wysokość ok. 50 m). Woda czerpana jest z ujęć głębinowych położonych 130 m pod ziemią. Wg danych MPWiK Stacja Uzdatniania Wody „Leśnica” produkuje 1 tys. m³ w ciągu doby, co stanowi ok. 1% całkowitej produkcji wody. Jednak zapas wody zgromadzony w zbiorniku na wieży (położony na wysokości ok. 40 m) pozwala na utrzymanie zaopatrzenia w wodę mieszkańców Leśnicy, Ratynia i Mokre przez 3 godziny.