Twoje osiedle - Gajowice

Szczegóły

Kategoria: Dzieje się

Utworzono: sobota, 22, listopad 2014 10:05

Bogusia

Drugie spotkanie zorganizowane w ramach projektu „Twoje osiedle” już za nami. Tym razem gościliśmy w Klubie Seniora przy Radzie Osiedla Gajowice i zostaliśmy bardzo pozytywnie zaskoczeni frekwencją – sala była pełna :)

Za pomoc przy organizacji spotkania i zapełnieniu sali pięknie dziękujemy Pani Irenie Springer. Poniżej zamieszczamy fotorelację z naszej wizyty w Klubie Seniora oraz przegląd najciekawszych naszym zdaniem obiektów osiedla.

Nazwa osiedla Gajowice pochodzi od staropolskiego „gaju”, czyli podmokłego, bagnistego lasu. Heinrich Adamy, niemiecki językoznawca, tłumaczył znaczenie nazwy jako "zalesione bagno lub podmokłe zarośla" („Lanbgeholz Sumpfgebusch”). Wraz z upływem lat nazwa została zgermanizowana - Gabitz – w związku z czym utraciła swoje pierwotne znaczenie. Obecne osiedle swoje początki bierze od dawnej wsi Gaj, która - jak wynika z dokumentu wystawionego przez papieża Celestyna III w 1193 r. - należała do klasztoru NMP na Piasku. W zapisie z 1204 r. pojawia się już nazwa Gajowice (Gayouice), nawiązująca do położenia wsi w obrębie lasu. Przyłączenie Gajowic do Wrocławia nastąpiło w roku 1868.

Niemieckie Gajowice zostały niemal zupełnie zniszczone w 1945 r. W latach 60 na miejscu dawnej zabudowy wzniesiono nowoczesne jak na tamte czasy Osiedle Gajowice, zaprojektowane przez zespół architektów pod kierownictwem Igora Tawryczewskiego. Projekt osiedla miał w założeniu łączyć dwie tendencje - chęć stworzenia nowoczesnego założenia zgodnie z założeniami Karty Ateńskiej oraz wynikającą z założeń ekonomicznych konieczność wykorzystania istniejącej siatki ulic, infrastruktury technicznej oraz przetrwałej po wojnie części zabudowy poniemieckiej. W wyniku tych założeń powstał więc układ łączący zabudowę pierzejową - nową i przedwojenną, wraz z grupami swobodnie rozmieszczonych bloków otoczonych zielenią.

W latach powojennych Gajowice były obszarem koncentracji największej liczby budów – powstawały tu wielokondygnacyjne budynki mieszkalne (15 tys. mieszkań), szkoły, liczne lokale handlowo-usługowe, przychodnia obwodowa, w zachodniej części osiedla istniały natomiast tereny zielone ze stadionem WKS „Śląsk” i Wzgórzem Gajowickim, a także ogródkami działkowymi.

Poniżej subiektywny przegląd najciekawszych obiektów :) 

Schron Przeciwlotniczy – jego projektantem był Richard Konwiarz. Schron powstał w latach 1941-45 i został zbudowany na rzucie litery „L”. To budynek o żelbetonowej konstrukcji posiadający pięć kondygnacji, mający w ścianach elewacji zamiast okien okrągłe otwory wentylacyjne. Jego ściany mają grubość 0,8 metra, a strop 1,4 metra. Budynek wzorowany był na budynku dawnego więzienia dla kobiet w Würzburgu wzniesionego w 1809 roku według projektu Petera Speetha. Dzięki kształtowi dachu (dwuspadowy kalenicowy dach o lekkiej konstrukcji z facjatami) schron został dobrze zamaskowany i wtopiony w lokalną zabudowę.

Kościół Św. Elżbiety - powstał w latach 1891-95 według projektu J. Ebersa w formach charakterystycznych dla neogotyckiej szkoły hanowerskiej. Główna fasada kościoła skierowana została poprzecznie do ulicy Grabiszyńskiej. Jest to kościół w układzie halowym (7-przęsłowy), z prezbiterium zamkniętym 3-bocznie. W bryle kościoła powstały dwa pseudotransepty, a w nawach bocznych empory przeznaczone dla sióstr i nowicjatu. W ogrodzie przy kościele do 1945 r. stał dom parafialny. W latach 1979-81 wzniesiono nową stalową wieżę. Wraz z kościołem powstał również szpital na 250 łóżek i klasztor sióstr Elżbietanek. Obecnie w klasztorze znajduje się Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc.

Gimnazjum nr 16 im. Andrzeja Waligórskiego – powstało w latach 1898-1900 wraz z halą gimnastyczną projektu R. Plüddemanna i K. Klima. Obiekt ma kształt litery „L” w układzie korytarzowym i ma 4 kondygnacje. Znajduje się w nim 35 sal lekcyjnych, biblioteka, a nawet mieszkanie dla woźnego.

Liceum Ogólnokształcące nr 7 im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – obiekt powstał w latach 1904-07 według projektu Richarda Plüddemanna. To jeden z największych tego typu budynków we Wrocławiu – ma 69 metrów długości i znajduje się w nim 40 sal lekcyjnych, sala rysunku, a w piwnicy łaźnia. Dzięki wykonaniu więźby dachowej z nitowanej stali możliwe było przeszklenie części dachu i umieszczenie na poddaszu sali gimnastycznej oraz sali prac ręcznych.

Kościół pw. św. Karola Boromeusza – został zbudowany w latach 1911-13 według projektu architekta J. Maasa, a jego budowa wiązała się z rosnącą liczbą parafian w ówczesnych wrocławskich osiedlach: Höfchen (Dworek) i Gabitz (Gajowice). To neoromańska 3-nawowa, 5-przesłowa orientowana hala na planie krzyża łacińskiego. Swoją neoromańską bryłą budynek nawiązuje do architektury Nadrenii, natomiast swoim wnętrzem do śląskiego gotyku. Kościół został częściowo zniszczony w 1945 r. podczas oblężenia Festung Breslau – Niemcy wykorzystali obiekt jako „bastylię” i urządzili w nim punkt oporu.

Sztab Śląskiego Okręgu Wojskowego - powstał w 1928 roku według projektu Otto Ludwiga Salvisberga. Jego budowa kierowana była przez wrocławskich architektów Paula i Fritza Röderów i trwała rekordowo krótko, bo zaledwie 85 dni. Początkowo w budynku mieściła się siedziba dowództwa i sztabu VIII Śląskiego Korpusu Armijnego Reichswehry, a od 1935 roku - Wehrmachtu. W 1945 roku obiekt zdobyty został przez Armię Czerwoną i przekazany polskim władzom wojskowym.

Projekt dofinansowany ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich